Các nền tảng bán lẻ trực tuyến: Thực trạng và một số vấn đề đặt ra
Cùng với sự tăng trưởng mau chóng của công nghệ thông tin và tiếp thị quảng cáo, những nền tảng giúp xóa bỏ rào cản về khoảng trống và thời hạn, liên kết giữa người cung ứng loại sản phẩm sản phẩm & hàng hóa, dịch vụ, góp vốn đầu tư với người có nhu yếu tiêu thụ một cách đúng chuẩn, nhanh gọn và thuận tiện. Bài viết khái quát về những nền tảng bán lẻ trực tuyến, nghiên cứu và phân tích tình hình và 1 số ít yếu tố đặt ra cho những nền tảng bán lẻ trực tuyến lúc bấy giờ .
1. Các nền tảng bán lẻ trực tuyến
Những nền tảng số bán hàng trực tuyến thông dụng nhất là những sàn thanh toán giao dịch thương mại điện tử trong nghành bán lẻ. Những sàn bán lẻ ( B2C ) số 1 lúc bấy giờ như Shopee. vn, Lazada. vn, Tiki. vn, Sendo. vn đều thuộc về những nhà đầu tư quốc tế hoặc có tỷ suất vốn góp quốc tế cao .
Tiềm năng cho quy mô sàn thương mại điện tử rất lớn, nhưng sự cạnh tranh đối đầu cũng quyết liệt. Nhiều nhà góp vốn đầu tư trong nước và quốc tế đã nhảy vào nghành nghề dịch vụ này nhưng phải rời bỏ khá nhanh. Chẳng hạn, tháng 01/2020 sàn Lotte. vn của Tập đoàn Lotte đã ngừng hoạt động giải trí .
Tháng 12/2019 sàn Adayroi. com của Tập đoàn Vingroup công bố đóng cửa sau khi bước vào thị trường được vài năm. Trước đó, sàn thương mại điện tử kinh doanh thương mại thời trang Robins. vn của Tập đoàn Central Group cũng đã đóng cửa vào tháng 3/2019 .
Vài năm trước, nhiều sàn thương mại điện tử như Lingo. vn, Deca. vn, Beyeu. com, Lamdieu. com, Foreva. vn, Zalora, Foodpanda phải ra đi, hoặc bán lại sau thời hạn hoạt động giải trí ngắn ,. Hầu hết những sàn này thuộc chiếm hữu của những nhà đầu tư quốc tế hoặc nhận được góp vốn đầu tư từ những Quỹ góp vốn đầu tư mạo hiểm của quốc tế .
Những năm qua, thương mại điện tử Việt Nam cũng tận mắt chứng kiến sự sôi động và suy tàn nhanh của quy mô mua theo nhóm ( groupon ). Từ hàng chục sàn mua theo nhóm hoạt động giải trí rầm rộ, tới nay chỉ còn vài sàn hoạt động giải trí, điển hình nổi bật là Hotdeal. vn. Những sàn phải đóng cửa có cả những sàn của nhà đầu tư trong nước và những sàn nhận được góp vốn đầu tư quốc tế .
Các nền tảng bán buôn trực tuyến
Quy mô thanh toán giao dịch mua và bán trực tuyến giữa những doanh nghiệp ( B2B ) cao hơn nhiều so với bán lẻ trực tuyến giữa doanh nghiệp với người tiêu dùng ( B2C ). Tuy nhiên, có rất ít sàn thương mại điện tử B2B sinh ra và thành công xuất sắc. Trong toàn cảnh đó, sàn Telio. vn lôi cuốn sự chú ý quan tâm đáng kể. Bắt đầu hoạt động giải trí từ cuối năm 2018, nhưng Telio. vn đã có bước khởi đầu thành công xuất sắc, với những nguyên do chủ quan, khách quan sau .
Thứ nhất, Telio. vn đã chọn quy mô liên kết những nhà bán lẻ nhỏ, truyền thống cuội nguồn với những tên thương hiệu và nhà bán sỉ trên nền tảng tập trung chuyên sâu. Bằng cách tổng hợp nhu yếu của nhiều nhà bán lẻ, Telio. vn hoàn toàn có thể cung ứng cho họ nhiều lựa chọn mẫu sản phẩm với giá tốt và phục vụ hầu cần hiệu suất cao hơn .
Thứ hai, khác với hầu hết những sàn B2B sinh ra trước đây, Telio. vn đã nhận được nguồn vốn góp vốn đầu tư vòng hai lên tới 25 triệu USD từ nhiều nhà đầu tư quốc tế, gồm có những nhà đầu tư vào những sàn B2B khác trên quốc tế, như : Tiger Global, Sequoia Capital, GGV Capital .
Từ đầu thiên niên kỷ mới khi thương mại điện tử mở màn hình thành ở Việt Nam, một số ít tổ chức triển khai và người kinh doanh đã tiên phong kiến thiết xây dựng những sàn thương mại điện tử B2B, gồm có : Gophatdat. com, Vnemart. com.vn, Ecvn. com. Trừ sàn Ecvn. com do một đơn vị chức năng nhà nước quản lý và vận hành còn hoạt động giải trí ở mức cầm chừng, hầu hết những sàn khác đã đóng cửa sau vài năm hoạt động giải trí .
Ngoài những nguyên do như sự non trẻ của thị trường trực tuyến, quy mô kinh doanh thương mại chưa phát minh sáng tạo, đội ngũ quản trị non yếu, một trong những nguyên do quan trọng là những sàn này chỉ dựa vào nguồn vốn góp vốn đầu tư trong nước nhỏ bé và thiếu vắng trọn vẹn nguồn vốn góp vốn đầu tư quốc tế .
Các nền tảng du lịch trực tuyến
Trong nghành nghề dịch vụ du lịch trực tuyến, những nhà sản xuất qua biên giới như Agoda. com, Booking. com, Hotels. com, Airbnb. com.vn đang thống trị thị trường đặt phòng ở Việt Nam. Một số doanh nghiệp Việt nhận thấy tiềm năng lớn, nên đã thiết lập những sàn thanh toán giao dịch đặt phòng trực tuyến như Gotadi. com, Chudu. com, Ivivu. com, Mytour. vn, Vntrip. vn, Luxstay, Go2Joy, trong số đó có một số ít sàn đã thành công xuất sắc trong việc gọi vốn quốc tế .
Đáng quan tâm là sàn du lịch trực tuyến Traveloka. com từ Indonesia đã hiện hữu thương mại ở Việt Nam. Với tiềm lực kinh tế tài chính cao hơn hẳn so với những sàn trên và kinh nghiệm tay nghề thành công xuất sắc trong khu vực, nên sau vài năm, Traveloka đã giành được chỗ đứng vững chãi .
Các nền tảng gọi xe trực tuyến
Câu chuyện hãng gọi xe công nghệ Uber từ Hoa Kỳ vào Việt Nam kinh doanh thương mại là nổi bật cho sự giằng co giữa quy mô kinh doanh thương mại truyền thống lịch sử với quy mô kinh doanh thương mại dựa trên công nghệ tiên tiến số, giữa những nhóm quyền lợi, sự lúng túng của những nhà hoạch định chủ trương và lao lý, … Chính khách hàng đã góp thêm phần quan trọng chứng minh và khẳng định chỗ đứng của Uber với vị thế là một hãng xe “ hợp đồng công nghệ tiên tiến ” được kinh doanh thương mại thử nghiệm tại một số ít thành phố tại Việt Nam .
Ngay khi Uber đã có chỗ đứng khá vững vàng thì hãng này đã phải rời thị trường Việt Nam vào đầu năm 2018 khi gặp phải đối thủ cạnh tranh khốc liệt là Grab với sự hậu thuẫn to lớn từ hai nhà đầu tư khổng lồ của Trung Quốc và Nhật Bản. Tới đầu năm 2020, Grab đã trở nên phổ biến tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh với hệ sinh thái phong phú, như vận chuyển hành khách, chuyển phát, gọi đồ ăn, thanh toán… và đang mở rộng phạm vi hoạt động tới một số thành phố lớn.
Sự ra đi của Uber và thành công xuất sắc của Grab, cùng sự tăng trưởng rất nhanh của thị trường gọi xe dựa trên nền tảng công nghệ tiên tiến số đã lôi kéo nhiều đối thủ cạnh tranh mới trong nước và quốc tế. Đối thủ quốc tế lớn nhất là GoViet. Tháng 8 năm 2018, GoViet chính thức kinh doanh thương mại tại TP. Hồ Chí Minh. Hãng gọi xe nổi tiếng của Indonesia Go-Jek không riêng gì góp vốn đầu tư vào GoViet, mà còn góp vốn đầu tư vào một số ít nước trong vùng như Nước Singapore, Thailand và Philippines. Tới đầu năm 2020, nền tảng GoViet phân phối những dịch vụ tựa như như Grab .
Nhiều nhà góp vốn đầu tư trong nước đã tiến hành những nền tảng gọi xe như FastGo, VATO, Aber, MyGo. 21. Chỉ sau một thời hạn ngắn hoạt động giải trí, những nền tảng này đã gặp nhiều khó khăn vất vả, vận tốc tăng trưởng người mua, đội ngũ tài xế và thị trường chậm. Trong số những nền tảng do những doanh nghiệp trong nước góp vốn đầu tư, đầu năm 2019, Be Group tỏ ra có tương lai sáng sủa nhưng tới cuối năm, nền tảng này đã thể hiện nhiều khó khăn vất vả .
Dù đã chiếm được vị trí thứ hai sau khi sinh ra 1 năm, nhưng nền tảng này đã giảm sự phong phú của những dịch vụ. Trừ Be Group đứng trong nhóm 3 nền tảng đứng vị trí số 1 và có triển vọng, những nền tảng gọi xe trong nước còn lại không ít tỏ ra đuối sức trong cuộc đua đường dài với những nền tảng có yếu tố quốc tế. Người thắng cuộc trong cuộc đua này phải có tiềm lực kinh tế tài chính mạnh, công nghệ tiên tiến ưu việt và nhiều yếu tố khác như kiến thức và kỹ năng quản trị, năng lượng tiếp thị, …
Các nền tảng trung gian giao dịch thanh toán :
Theo Credit Suisse, do hạ tầng thanh toán giao dịch lỗi thời và 1 số ít nguyên do khác, tới đầu năm 2019, tỷ suất thanh toán giao dịch sử dụng tiền mặt trong những thanh toán giao dịch tiêu dùng tại Việt Nam lên tới 84 %. Đây là tỷ suất cao nhất trong khu vực châu Á. Tỷ lệ này của Trung Quốc là 36 %, Xứ sở nụ cười Thái Lan là 66 % và ASEAN-6 là 73 %. Tổ chức này đánh giá và nhận định, Việt Nam có thương mại điện tử tăng trưởng nhanh, nên dự kiến tới năm 2023, thanh toán giao dịch điện tử hoàn toàn có thể tăng lên 6 lần, đạt 16 tỷ USD và chiếm 8 % tổng số thanh toán giao dịch giao dịch thanh toán, đồng thời tỷ suất thanh toán giao dịch không dùng tiền mặt sẽ tăng từ 16 % năm 2019 lên 23 % .
Cho tới đầu năm 2020, có gần 30 nền tảng trung gian giao dịch thanh toán trực tuyến hoạt động giải trí ở Việt Nam, trong số đó nổi lên 3 nền tảng số 1 là Momo, Moca và VnPay. Cả 3 nền tảng này đều nhận được sự tương hỗ lớn của những đối tác chiến lược quốc tế, tuy nhiên cả 3 nền tảng đều chưa công bố số lượng chính thức về nguồn vốn của những nhà đầu tư quốc tế. Momo nhận được vốn từ những quỹ góp vốn đầu tư lớn như Warburg Pincus, Goldman Sachs, Standard Chartered, ước tính trên 100 triệu đô la Mỹ .
Trong khi đó, kể từ khi tích hợp với Grab để giao dịch thanh toán cho những dịch vụ thuộc hệ sinh thái của nền tảng gọi xe số 1 này với tên gọi Grabpay by Moca, ví điện tử Moca đã tăng trưởng rất nhanh để trở thành một trong những ví điện tử có số dư số 1. Câu chuyện gọi vốn góp vốn đầu tư quốc tế của VnPay lên tới vài trăm triệu đô la Mỹ là một trong những câu truyện mê hoặc nhất năm 2019 không chỉ số lượng giới hạn trong dịch vụ giao dịch thanh toán trực tuyến mà của hàng loạt nghành nghề dịch vụ thương mại điện tử. Đặc biệt, việc kêu gọi vốn góp vốn đầu tư quốc tế này diễn ra trong toàn cảnh nhà nước đang giao cho Ngân hàng Nhà nước kiến thiết xây dựng dự thảo Nghị định Quy định về giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt .
Theo dự thảo công bố gần nhất, tỷ suất tối đa phần vốn góp của những nhà đầu tư quốc tế gồm có cả chiếm hữu trực tiếp và gián tiếp là 49 % vốn điều lệ của tổ chức triển khai đáp ứng dịch vụ trung gian giao dịch thanh toán. Với nguồn kinh tế tài chính dồi dào, ba nền tảng trung gian thanh toán giao dịch trực tuyến này đã tung ra những chương trình khuyến mại sâu rộng và chiếm thị trường ngày càng lớn, tạo nên cuộc cạnh tranh đối đầu ngày càng nóng bức giữa những nền tảng phân phối dịch vụ trung gian thanh toán giao dịch ở Việt Nam .
2. Nguyên nhân và giải pháp
Nguyên nhân để kiến thiết xây dựng thành công xuất sắc những nền tảng thanh toán giao dịch phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố .
Trước hết là về ý tưởng sáng tạo kinh doanh thương mại. Tới nay, những nền tảng thanh toán giao dịch của những doanh nghiệp ở Việt Nam, dù là trong nghành nghề dịch vụ bán lẻ, du lịch, gọi xe hay thanh toán giao dịch, đều sao chép ý tưởng sáng tạo của quốc tế .
Yếu tố tiếp theo là vốn. Cho sinh ra và kinh doanh thương mại một nền tảng thường gặp rủi ro đáng tiếc rất lớn, tỷ suất đứng vững và thành công xuất sắc trên thương trường rất thấp. Môi trường góp vốn đầu tư ở Việt Nam, gồm có góp vốn đầu tư vào những doanh nghiệp khởi nghiệp, chưa thuận tiện cho góp vốn đầu tư mạo hiểm. Có sáng tạo độc đáo cải tiến vượt bậc, lôi cuốn được vốn góp vốn đầu tư lớn mới chỉ là hai điều kiện kèm theo cần, và để kiến thiết xây dựng một nền tảng thành công xuất sắc còn phụ thuộc vào nhiều điều kiện kèm theo khác .
Do đó, trong tiến trình 2020 – 2025, Việt Nam cần có chủ trương cởi mở hơn để lôi cuốn can đảm và mạnh mẽ góp vốn đầu tư quốc tế vào những nền tảng, gồm có cả nền tảng thanh toán giao dịch và nền tảng công nghệ tiên tiến. Các Hiệp định thương mại tự do thông thoáng như CPTPP, EVFTA, cùng với cam kết Open thị trường dịch vụ và góp vốn đầu tư trong WTO trong bước đầu tạo ra khung pháp lý thuận tiện cho việc lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế vào những nền tảng số. Nhưng trong từng nghành nghề dịch vụ đơn cử, đặc biệt quan trọng là thanh toán giao dịch, trong hoạch định chủ trương và phát hành văn bản pháp lý vẫn còn những quan ngại về bảo mật an ninh, bảo đảm an toàn .
Yếu tố số 1 ảnh hưởng tác động tới việc lôi cuốn góp vốn đầu tư quốc tế vào những nền tảng số là tạo ra thiên nhiên và môi trường kinh doanh thương mại bình đẳng giữa những doanh nghiệp trong nước với những doanh nghiệp có vốn góp vốn đầu tư quốc tế .
Thành công của mỗi nền tảng số trước hết nhờ vào vào người tạo ra và duy trì nền tảng. Nhưng đây mới là điều kiện kèm theo cần. Để nền tảng thành công xuất sắc phải có những điều kiện kèm theo đủ, gồm có năng lượng tham gia nền tảng của những nhà sản xuất loại sản phẩm và dịch vụ và vô số người tiêu dùng chúng. Tất cả tạo nên mối link và cùng nhau tạo ra giá trị. Vì vậy, nếu không có phần đông doanh nghiệp có đội ngũ am hiểu về kinh doanh thương mại trực tuyến và có hạ tầng công nghệ tiên tiến đủ để tham gia nền tảng thì nền tảng không hề thành công xuất sắc .
Tài liệu tham khảo:
1. Credit Suise, Vietnam Financial Sector.
2. Nguyễn Thị Phương Thảo ( 2021 ), “ Thúc đẩy tăng trưởng thị trường thương mại điện tử ”, Tạp chí Con số và Sự kiện tháng 3/2021 .
3. Dự thảo Nghị định / 2019 / NĐ – CP “ Quy định về thanh toán giao dịch không dùng tiền mặt ” https://luatvietnam.vn/tai-chinh/du-thao-nghi-dinh-quy-dinh-ve-thanh-toan-khong-dung-tien-mat-178034-d10.html#noidung .
(*) ThS. Phạm Thu Hương, Khoa Kế toán – Trường Đại học Kinh tế – Kỹ thuật công nghiệp/tapchicongthuong.vn
Source: https://kinhdoanhthongminh.net
Category: Kinh Doanh
Discussion about this post